De lente is op komst rond de Douwelerkolk!

SCHALKHAAR – 27 FEBRUARI 2024 – De lente is op komst! Dat is onder meer te zien aan de sneeuwklokjes, sleutelbloemen, narcissen, krokussen, hyacintjes en andere stinzenplanten die je ziet groeien tijdens een fijne wandeling op het voormalige landgoed De Kolk bij de Douwelerkolk.

door George Gols (foto: Jaap Kloek)

Vorige jaar hebben leden van de werkgroep Rielerenk-Douwelerkolk en de natuurwerkgroep De Groene Knoop er samen ruim 3000 bolletjes gepoot. Het project is mede mogelijk is gemaakt door een bijdrage van de gemeente Deventer.

Het woord stinsenplant (stinzenplant) komt van het Friese woord stins, dat stenen huis betekent. Er wordt een versterkt en met stenen gebouwd huis mee bedoeld. Dit waren de woningen van adellijke of aanzienlijke heren, die dikwijls landgoederen bezaten. Stinsenplanten zijn in de regel voorjaarsbloeiers met opvallende bloemen.

> lees verder ‘De lente is op komst rond de Douwelerkolk’

Bezwaar tegen woningbouw op De Rielerenk

In de afgelopen tijd hebben weer veel mensen genoten van het gebied Rielerenk-Douwelerkolk, aan de zuidkant van Schalkhaar. Het gebied heeft dan ook veel te bieden: prachtig natuurschoon, een variëteit aan wandelroutes, bloeiende akkerranden en een zeer afwisselend landschap met een rijke cultuurgeschiedenis.

(door Rob van den Boom, foto’s: Jaap Kloek)

SCHALKHAAR – Op 15 maart jl. organiseerde de Werkgroep Rielerenk-Douwelerkolk het jaarlijkse overleg over de natuurwaarden in die twee gebieden. De bijeenkomst was op het gemeentehuis in Deventer; alle betrokken organisaties waren hiervoor uitgenodigd. De Werkgroep gaf toelichting op haar activiteiten in 2022 en haar plannen voor 2023. Belangrijk punt was de zorgen over de gemeentelijke plannen voor woningbouw. De gemeente heeft in 2022 een plan tot woningbouw in de gemeente Deventer opgezet.

De Rielerenk wordt genoemd als een van de ‘zoeklocaties’ waar gebouwd zou kunnen worden. De Werkgroep is echter van mening dat de Rielerenk niet bebouwd moet worden. Dat zou ten koste gaan van de natuurwaarden en de groene ruimte. Dit is naar de gemeente Deventer via een inspraakavond en twee brieven duidelijk gemaakt. De gemeente gaf aan dat zij nog tijd nodig heeft om de besluitvorming over de ‘zoeklocaties’ voor nieuwe woningen goed af te kunnen ronden.

Natuurbeheer
De gemeente Deventer is voor het grootste deel eigenaar van de gebieden op de Rielerenk en de Douwelerkolk. Zij gaf aan dat zij graag in 2024 een nieuw beheersplan voor het gebied wil opstellen. Zij wil dat gaan doen met deelname van alle betrokken organisaties. De Werkgroep is gevraagd om gedurende 2023 alvast voorbereidende stappen te zetten.

De ‘Groene Knoop’, een werkgroep van vrijwilligers, heeft ook in 2022 veel werk gedaan om met name de Douwelerkolk te onderhouden. Daarnaast heeft zij de afgelopen maanden de contouren van het oude landhuis in de Douwelerkolk weer zichtbaar gemaakt met zware verticale balken. Zij heeft een stuk opnieuw ingezaaid met een mengsel van kruiden en er zijn plannen voor stinzenplanten bij het landhuis.

Landbouw
De Werkgroep wil graag de Stichting IJssellandschap overleggen over de mogelijkheden van duurzame landbouw op de Rielerenk. Er bestaan zorgen dat door intensieve landbouw de biodiversiteit verdwijnt. De Stichting heeft al de nodige ervaring met zogenaamde circulaire landbouw. Al met al was de jaarbijeenkomst van de Werkgroep Rielerenk-Douwelerkolk een constructieve en belangrijke bijeenkomst.

Genieten van bijzondere flora en fauna rond Douwelerkolk

Werkgroep Rielerenk-Douwelerkolk, werkend onder auspiciën van het Platform Schalkhaar, is al sinds 2008 de drijvende kracht achter het streven om natuur en cultuur op de Rielerenk en rondom de Douwelerkolk in stand te houden en mogelijk te verrijken. Dat doet deze werkgroep niet alleen ten behoeve van de bewoners van Schalkhaar, maar ook voor de Deventer bewoners uit de omliggende wijken. Zo mag iedereen genieten van de bijzondere flora en fauna, vooral natuurlijk rond de Douwelerkolk.

(door Jan Jeurnink)

Boeren
Toch mag zeker de Rielerenk niet worden vergeten. Hoewel de huidige landbouwmethoden, met zijn bemestingen en bestrijdingsmiddelen, niet in alle opzichten natuurvriendelijk zijn, probeert de werkgroep op de Rielerenk daarin toch een zeker tegenwicht te bieden. Dit gebeurt in overleg met de gemeente Deventer, het Deventer ziekenhuis, Dimence, Stichting IJssellandschap, De Groene Knoop (doet heel veel uitvoerend werk), het Waterschap, Landschap Overijssel en de gebruikers van de gronden.

Dit speelt bij onder meer de aanleg van akkerranden en meidoornhagen, het onderhoud van de boomgaarden, een in eigen beheer gebouwde bijenstal  en de nieuw aangelegde belevingstuin van het Deventer Ziekenhuis. Hier moet uiteraard aan worden toegevoegd dat de boeren op de Rielerenk de meeste invloed hebben op het natuurbehoud. Gezien de actualiteit is dat een gevoelige kwestie.

Kringlooplandbouw
Werkgroep Rielerenk-Douwelerkolk neemt het op voor de boeren. Zij zijn onze belangrijkste natuurbeschermers en gooien hun eigen glazen in, wanneer ze hun gronden zouden vernietigen met als gevolg dat bijvoorbeeld wormen, insecten en bijen geen plek meer vinden in en op het boerenland. Een weg bewandelen naar kringlooplandbouw, ook door minister Schouten gepropageerd, is de visie die de werkgroep wil uitdragen. Maar daarvoor mogen niet alleen de boeren opdraaien; compenseer hen, betaal hen een eerlijke prijs voor hun producten. Dan is er heel veel mogelijk! Kringlooplandbouw, om te beginnen op de Rielerenk!

Terug naar de Rielerenk en de Douwelerkolk. Wie houdt er niet van dit gebied met zijn prachtige landschapselementen? Destijds heeft wijlen Tonny Mulder (voormalig lid van de werkgroep) de leus ‘Wie de geschiedenis van zijn omgeving niet kent, weet niet waar hij woont’ gelanceerd. Wandelend over de Rielerenk zie je een landschap dat enigszins golvend is. En wanneer je die geschiedenis kent, geniet je nog veel meer. Vooral de boeren hebben op de Rielerenk de huidige landschapsvormen doen ontstaan. In het Weichselien, een ijstijd 300.000 jaar geleden, hebben sterke poolwinden in eerste instantie het golvende landschap vorm gegeven.

Straatnamen
Vanaf ongeveer de 14e eeuw zijn er boerderijen gesticht. De namen van de boerderijen komen nu nog terug in meerdere straatnamen beneden de Oerdijk, zoals de Tolnerinksingel, het Mensinksdijkje en de Werninkstraat. Boeren gingen hun akkers bemesten met koemest, vermengd met heideplaggen, uit de zogenaamde potstallen. Daarbij stonden de koeien op hun eigen mest, dat zich ophoopte onder hun poten. Die mest werd uitgestrooid over de hoge gedeelten in het landschap en daarmee ontstonden de enken. Daarnaast werd ook drek en straatvuil uit Deventer over de Rielerenk verspreid. Vandaar dat bij opgravingen, toen het Deventer Ziekenhuis werd gebouwd, nog vele voorwerpen uit de 16e en 17e eeuw werden gevonden.